BETHARA KAMAJAYA

Bethara Kamajaya iku putrane Sang Hyang Ismaya (Semar) lan Dewi Senggani. Wujude dewa bagus tanpa cacad. Yen ing jagad marcapada wong sing bagus tanpa cacad iku Raden Arjuna (Janaka), yen ing Suralaya dewa sing bagus dhewe iku Bathara Kumajaya. Kahyangan Bathara Kamajaya ing Cakrakembang, garwane asma Dewi Ratih.
Bathara Kamajaya lan Dewi Ratih iku kondhang rukune. Ora tau congkrah. Tresna tinestranan. Setya marang jodho dhaupe. Pantes kinarya patuladhan wong bebojoan.
Tradhisi tingkepan ing tanah Jawa, yaiku mengeti kandhutan sepisanan uwur 7 sasi. Salah sijine srana upacara yaiku anane cengkir gadhing loro kang digambari Bathara Kamajaya lan Dewi Ratih. Pamrihe supaya anake besuk yen lair kakung, bisaa kaya Bathara Kamajaya baguse. Yen lair wadon supaya ayune kaya Dewi Ratih.
Bathara Kamajaya ngrengkuh Raden Arjuna kayadene kadang tunggal yayah rena. Yen Arjuna nemu bot repot, Bathara Kamajaya mesthi paring pitulungan.
1. Ing lakon Cekel Indralaya, Arjuna madeg pandhita ing pertapan Banjarmelathi, Bathara Kamajaya tumurun menyang Taman Banoneinawi kanthi membawarna wujud Arjuna, lumawan para Kurawa kang nedya ganggu gawe marang Dewi Wara Sembadra, garwane Arjuna.
2. Ing lakon Partadewa. Arjuna dadi ratu ing Kahyangan Kaindran, sawise bisa nyirnakake Prabu Niwatakawaca. Bathara Kamajaya ngukuhi Negara Ngamarta supaya aja nganti karegem para Kurawa.
Para dewa iku padha bisa ketaman ing lara, nanging ora bisa tumeka ing seda, amarga padha ngunjuk tirta amreta, yaiku tirta (banyu) kang njalari kalis ing pati. Nanging miturut layang Smaradahana yasane Empu Dharmaja, ing jamane Prabu Kameswara I ing Kediri, Bathara Kamajaya tumeka pati kobar dening geni kang mijil saka netra katelune Bathara Siwah (Bethara Guru), kang dumunung ing tengah palarapan (bathuk).
Smara tegese asmara. Dewaning asmara yaiku Bathara Kamajaya. Dahana tegese geni. Dadi Smaradahana tegese Bathara Kamajaya kang kobar dening geni.

Mulyantara
Djaka Lodang nomor 01, Edisi 5 Juni 2010